Мүліктік сақтандыру
Автомобиль көлігін сақтандыру (КАСКО)
Автомобиль көлігін ерікті сақтандыру шарты сақтанушының сақтандырылған көлік құралының жоғалу (жойылу) немесе бүліну қаупімен байланысты мүліктік мүдделерін қорғау мақсатында жасалады.
Сақтанушыға меншік құқығымен немесе өзге де негіздер бойынша тиесілі, іштен жану қозғалтқышымен қозғалысқа келтірілетін көлік құралдары (мопедтерді, мотоциклдерді, кез келген тракторлар мен өздігінен жүретін машиналарды қоса алғанда), сондай-ақ жол полициясы органдарында немесе өзге де құзыретті органдарда есепте тұрған тіркемелер, жартылай тіркемелер сақтандыруға жатады.
Сақтанушылар сақтандырушымен сақтандырылған көлік құралын сақтауда негізделген мүддесі бар үшінші тұлғалардың (Пайда алушылардың) пайдасына сақтандыру шарттарын жасасуға құқылы.
Сақтандыру сомасы
Сақтандыру сомасының мөлшері Тараптардың келісімі бойынша Шартта белгіленеді, бірақ сақтандыру Шартын жасасу сәтінде көлік құралының нақты құнынан жоғары болмауға тиіс.
Көлік құралы толық құнымен немесе осы құнның белгілі бір пайызымен, сондай-ақ Сақтандырушының жауапкершілігінің шекті лимиті болып табылатын шартта белгіленген шектеулі сомамен сақтандырылуы мүмкін.
Толық құнын сақтандыру кезінде көлік құралы сақтандыруға қабылданады:
- осы көлік құралы тиесілі кәсіпорынның бухгалтерлік есебінің деректеріне сәйкес баланстық құны бойынша (тозуды ескере отырып) ;
- шығыс құжаттамаларын ескере отырып, сатып алу бағасы бойынша;
- сақтандыру Шартын жасасу сәтіндегі көлік құралының орташа нарықтық құны бойынша.
Жалға алынған (жалға беруге) көлік құралдары бойынша сақтандыру сомасы сақтанушы көлік құралын жалға (жалға алған) берген тұлға алдында жауапты болатын мөлшерден аспауға тиіс, бірақ көлік құралының нақты құнынан аспауға тиіс.
Қосымша жабдықты сақтандыру кезіндегі сақтандыру сомасы Тараптардың келісімімен осы жабдықтың нақты құнынан аспайтын көлемде белгіленеді және сақтандыру Шартында көрсетіледі.
| Сақтандыру сомасының мөлшері (теңге) | ||
| 300 000 | 700 000 | 900 000 |
| Сақтандыру сыйақысының мөлшері (теңге) | ||
| 3 000 | 7 000 | 9 000 |
Сақтандыру шартында сақтандыру сомасынан пайызбен шартсыз франшиза көзделеді:
- сақтандырылған көлік құралының зақымдануы – сақтандыру сомасының 2,0 %;
- көлік құралының толық бүлінуі (егер залал көлік құралының нақты құнының 85% асатын болса) – сақтандыру сомасының 10,0%-ы.
Белгіленген сомалары мен сыйақылары бар сақтандыру бағдарламаларында сақтандыру сомасының пайызымен шартсыз франшиза көзделеді:
- сақтандырылған көлік құралының зақымдануы – сақтандыру сомасының 5,0 %;
- көлік құралының толық бүлінуі (егер залал көлік құралының нақты құнының 85% асатын болса) – сақтандыру сомасының 10,0%-ы.
Сақтандыру тәуекелдері
Нәтижесінде сақтандырылған көлік құралының бүлінуі, жоғалуы (бұзылуы) немесе жойылуы шарт бойынша сақтандыру жағдайы деп танылады:
- ұрлық, тонау, қарақшылық арқылы жасалған көлік құралын ұрлау (талан-таражға салу) ;
- жол-көлік оқиғасы;
- өрт, жарылыс;
- дүлей апаттар, найзағайдың түсуі;
- егер сақтандыру Шартында өзгеше көзделмесе, қозғалатын көлік құралының астынан тастардың түсуі салдарынан сақтандырылған көлік құралының әйнектері мен оптикасының зақымдануы;
- егер сақтандыру шартында өзгеше көзделмесе, сақтандырылған көлік құралына әртүрлі заттардың, атап айтқанда: қар, мұз, бұтақтар мен ағаштардың, ғимараттардың/құрылыстардың бөліктерінің, терезелерден немесе ғимараттардың өзге де ойықтарынан лақтырылған заттардың құлауы;
- егер сақтандыру шартында өзгеше көзделмесе, жүріс бөлігінен тыс қозғалмайтын немесе қозғалатын заттарға (ғимараттарға, құрылысжайларға, кедергілерге, қоршауларға, жануарларға, ағаштарға және т. б.) соғысу (соқтығысу);
- егер сақтандыру шартында өзгеше көзделмесе, инженерлік коммуникациялардың, желілердің (жерасты, жерүсті, әуе) аварияларының салдарынан көлік құралын су басу, өзге де зақымдау;
- үшінші тұлғалардың құқыққа қайшы әрекеттері (бұзақылық). Бұзақылық деп қоғамдық тәртіпті өрескел бұзатын, жеке тұлғаға, топқа, қоғамға немесе адамдарға деген айқын құрметсіздік пен қорлау көрсететін, азаматтарға күш қолданумен немесе оны қолдану қаупімен және бөтен мүлікті жою немесе зақымдаумен бірге жүретін қасақана әрекеттер түсініледі.
Тараптардың Уағдаластығы бойынша сақтандыруға “қосымша жабдық” қабылдануы мүмкін. Бұл ретте сақтандыру жағдайының туындауы нәтижесінде қосымша жабдықтың (сақтандырылған көлік құралының стандартты зауыттық жиынтығына кірмейтін жабдық) бүлінуі, жоғалуы немесе жойылуы сақтандыру тәуекелі деп танылады.
САҚТАНУШЫЛАР САНАТТАРЫ
I санатқа ең аз тәуекелді топтың сақтанушылары кіреді, яғни заңды немесе жеке тұлғалардың мынадай сипаттамалары бар:
- автомобиль көлігінің шығарылған жылы 5 жылдан артық емес,
- жүргізуші өтілі 3 жылдан астам,
- соңғы 3 жылда сақтандыру төлемдерінің болмауы,
- франшизаның болуы және мөлшері,
- үздіксіз сақтандыру .
II санатқа стандартты топтың сақтанушылары кіреді, яғни заңды немесе жеке тұлғалардың мынадай сипаттамалары бар:
- автомобиль көлігінің шығарылған жылы 5 жылдан 10 жылға дейін немесе 10 жылдан артық, бірақ оларды айтарлықтай жаңарту – күрделі жөндеу, шанақты ауыстыру жүргізілді,
- жүргізуші өтілі 1 жылдан астам.
III санатқа ең қауіпті топтың сақтанушылары жатады, яғни шығарылған жылы 10 жылдан артық автомобиль көлігі немесе 1 жылға дейін жүргізуші өтілі бар заңды немесе жеке тұлғалар.
Франшиза
Сақтандыру шартында франшиза көзделуі мүмкін, оның түрі мен мөлшері Тараптардың келісімімен айқындалады және сақтандыру сомасының пайызымен не абсолютті мөлшерде белгіленеді.